Dyskusja na temat potencjalnego wprowadzenia “podatku od deszczu”, oficjalnie określanego jako opłata za zmniejszenie naturalnej retencji, budzi coraz większe zainteresowanie. Choć koncepcja ta nie jest w polskim prawie bezpośrednio uregulowana jako taki podatek, to jej założenia nawiązują do mechanizmów pobierania opłat za gospodarcze wykorzystanie wód opadowych i roztopowych. Celem tego typu rozwiązań jest zachęcenie właścicieli nieruchomości do stosowania rozwiązań retencjonujących wodę na własnym terenie, zamiast odprowadzania jej do kanalizacji deszczowej.

Czym jest naturalna retencja i dlaczego ją chronić?

Naturalna retencja to proces zatrzymywania wody w środowisku naturalnym, głównie w glebie, roślinności i zbiornikach wodnych. Jest to kluczowy element cyklu hydrologicznego, który ma fundamentalne znaczenie dla utrzymania równowagi ekosystemów. Zmniejszenie naturalnej retencji następuje przede wszystkim w wyniku uszczelniania powierzchni terenu, czyli budowy dróg, parkingów, chodników czy rozbudowy terenów zurbanizowanych. Woda deszczowa, zamiast wsiąkać w grunt, szybko spływa po nieprzepuszczalnych nawierzchniach, prowadząc do przeciążenia systemów kanalizacyjnych, zwiększenia ryzyka powodzi miejskich oraz obniżenia poziomu wód gruntowych. Ochrona naturalnej retencji jest więc niezbędna dla zapewnienia dostępności wody pitnej, zapobiegania suszy oraz minimalizowania negatywnych skutków zmian klimatu.

Jakie rozwiązania służą zwiększeniu retencji?

Istnieje wiele praktycznych sposobów na zwiększenie retencji wody na terenach prywatnych. Do najpopularniejszych należą:

• Ogrody deszczowe: Specjalnie zaprojektowane zagłębienia z odpowiednią mieszanką gleby i roślinnością, które zbierają i powoli wchłaniają wodę opadową.
• Drenaż francuski: System rowów wypełnionych kamieniami, który ułatwia infiltrację wody do gruntu.
• Systemy zbierania deszczówki: Beczki, zbiorniki naziemne lub podziemne, które gromadzą wodę z dachów do późniejszego wykorzystania, np. do podlewania ogrodu.
• Nawierzchnie przepuszczalne: Kostka brukowa, żwir czy specjalne membrany, które umożliwiają wodzie wsiąkanie w podłoże.
• Zielone dachy: Pokrycie dachów roślinnością, które spowalnia spływ wody i częściowo ją zatrzymuje.
• Oczko wodne lub staw: Stanowi lokalny zbiornik retencyjny, który może przyjmować nadmiar wody.

Stosowanie tych rozwiązań nie tylko wpływa korzystnie na środowisko, ale może również przynieść korzyści finansowe właścicielom nieruchomości, zwłaszcza w kontekście potencjalnych opłat za odprowadzanie wód opadowych.

Potencjalne konsekwencje wprowadzenia “podatku od deszczu”

Wprowadzenie opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji miałoby na celu internalizację kosztów, które ponosi społeczeństwo w związku z uszczelnianiem terenu. Środki z takich opłat mogłyby być przeznaczane na finansowanie inwestycji w infrastrukturę zarządzania wodami opadowymi, takich jak budowa zbiorników retencyjnych, modernizacja kanalizacji deszczowej czy tworzenie zielonej infrastruktury w miastach. Dla właścicieli nieruchomości, którzy nie stosują rozwiązań retencyjnych, oznaczałoby to dodatkowy koszt. Z drugiej strony, mogłoby to stanowić silną motywację do inwestowania w proekologiczne rozwiązania, które w dłuższej perspektywie mogą okazać się bardziej opłacalne.

Jakie są dotychczasowe doświadczenia i propozycje?

Koncepcja “podatku od deszczu” nie jest nowa i była już dyskutowana w różnych krajach europejskich, a także w Polsce. W niektórych gminach istnieją już opłaty za odprowadzanie wód opadowych do kanalizacji, które w pewnym sensie realizują podobne cele. Często są one powiązane z wielkością powierzchni nieprzepuszczalnych na danej nieruchomości. Dyskusje na ten temat często koncentrują się na sprawiedliwym podziale obciążeń i skuteczności mechanizmów zachęcających do proretencyjnych działań. Kluczowe jest znalezienie rozwiązań, które będą zarówno efektywne ekologicznie, jak i akceptowalne społecznie i ekonomicznie.

Podsumowanie roli właścicieli nieruchomości

W kontekście zarządzania zasobami wodnymi, rola właścicieli nieruchomości staje się coraz bardziej znacząca. Inwestycje w rozwiązania retencjonujące wodę na własnym terenie nie tylko przyczyniają się do ochrony środowiska naturalnego, ale mogą również stanowić odpowiedź na przyszłe regulacje prawne dotyczące odprowadzania wód opadowych. Zrozumienie mechanizmów retencji i dostępnych technologii jest kluczowe dla świadomego kształtowania przestrzeni miejskiej i wiejskiej w sposób zrównoważony i odporny na skutki zmian klimatu.